Eerste hulp bij heesheid.

De 5 beste tips bij heesheid

Als je stem hees is en je hebt je stem hard nodig, dan zul je meteen actie moeten ondernemen om te voorkomen dat er schade aan je stem ontstaat en om zo snel weer je stem terug te hebben. (Bekijk de masterclass ‘Bubbelen’ voor meer uitleg over heesheid.)

Ben je vaak verkouden of heb je keelontsteking, dan wijst dat soms op overbelasting van je stem. Hierna ga ik kort in op het onderwerp verkoudheid, nu bespreek ik het onderwerp ‘heesheid’ in zijn algemeen en wat je daaraan kunt doen.

Tip 1. Stemrust

Houd stemrust, als de heesheid plotseling is ontstaan, zoveel als mogelijk is. Het is de meeste effectieve en goedkoopste tip! Het is inderdaad niet eenvoudig en vraagt om discipline en hulp van je omgeving. Trijntje Oosterhuis sluit zich drie dagen op in huis en whats-appt alleen nog maar, Ilse gaat een paar dagen bij haar ouders zitten, kortom; het is bekende stemmen ook niet vreemd om stemrust te nemen.

Moet je toch door vanwege je werk?

Las een aantal keer per dag een spreekstop van 20-30 minuten in. Maak hiervoor
gebruik van reminders zoals een horloge met een alarm.
Indien bovenstaand advies niet haalbaar is, probeer dan meermaals een kortere
periode (5-10 min) van stemrust te nemen
Beperk het aantal telefoons en de duur ervan.
Probeer in een conversatie niet steeds zelf aan het woord te zijn, laat de ander
praten.

Tip 2. Adem in door je neus

Nóg een manier om heesheid te voorkomen, is voor de meeste mensen ook heel eenvoudig: door
je neus inademen. In je neus zitten zogeheten neusschelpen, die de lucht bevochtigen die je inademt.
Zo stroomt vochtige lucht langs je stembanden, waardoor ze niet uitdrogen. Dat is heel belangrijk
omdat stembanden alleen goed kunnen sluiten als ze vochtig zijn. Adem je in door je mond,
dan worden je stembanden binnen de kortste keren droog.

Probeer het maar. Open je mond en adem diep in. Je voelt na een of twee ademteugen al dat het
achter in je keel droger wordt. Doe je mond vervolgens dicht en adem in door je neus. Het droge
gevoel verdwijnt als sneeuw voor de zon.

NB. Heb je door luchtweg- of andere problemen moeite met inademen door je neus? Schaf dan een
luchtbevochtiger aan en zet ‘m in een ruimte waar jij regelmatig bent, zoals je slaapkamer. De lucht
die je inademt, is dankzij zo’n apparaat vochtiger en dat is goed voor je stembanden. Zet zo’n apparaat
liever niet in je werkkamer, vanwege de apparatuur die daar (waarschijnlijk) staat.

Tip 3. Stomen

Hydrateren is zo belangrijk voor je stem vooral nu! Drink daarom voldoende water over dag om je lichaam te hydrateren. Maar daarnaast kun je ook direct de slijmvliezen van je stembanden bevochtigen!
Neem een zo warm mogelijke vochtige handdoek en houd deze tegen je mond en neus. Adem door deze vochtige handdoek in. Doe dit ongeveer 2 à 3 minuten minimaal 2x per dag.

Je kunt ook een vernevelaar/stoomapparaat gebruiken om je slijmvliezen mee te bevochtigen. Stoom elke dag min. 2 keer met kamille/ zoutoplossing; adem warme stoom in door je MOND zodat het bij je stembanden komt. Weet je nog? Die bevinden zich in de luchtpijp dus wat je drinkt komt nooit rechtstreeks bij je stem terecht. Warme stoom die je rustig inademt wél. Het bevochtigt direct de slijmvliezen van je stembanden.

LET OP: in de Voice Box van dr. Stem zit ook een stembevochtiger. Mocht je de Voice Box nog niet hebben stuur dan een berichtje naar info@stempodium.nl

Tip 4. Spreek normaal

Als je spreekt, blijf je stem dan normaal en zonder kracht gebruiken. Zet geen druk. Ga ook niet fluisteren, omdat dit je stembanden uitdroogt. (Tijdens fluisteren sluiten je stembanden niet helemaal; er blijft een opening waar de lucht doorheen suist. Daardoor droogt het slijmvlies op je stembanden uit).

Wanneer je op de normale manier blijft praten kan het zijn dat je stem dan af en toe wegvalt.
Dat is GOED, want dat betekent dat je geen kracht zet.

Ga je daar doorheen duwen, dan kún je stembandknobbeltjes ontwikkelen of een poliep krijgen. Die zijn niet gevaarlijk, maar wel heel lastig. En dat komt redelijk vaak voor zoals je vast wel weet: denk aan Marco Borsato, Jan Smit, je bent wel even zoet als je die weg moet laten halen.

Tip 5. Bubbelen

Een eenvoudige en bijzonder effectieve manier om heesheid te voorkomen, is de ‘Bubbel’ methode (lax vox). Je hebt daar al kennis mee gemaakt in de eerdere les over ‘ontspanningstechnieken voor je stem’. Zoals je ziet kun je deze methode ook gebruiken voor herstel bij heesheid die ontstaan is door overmatige stembelasting.

Je mag in dat geval:
3 tot 5 x per dag bubbelen gedurende 3 minuten in water max. 2 á 3 cm onder de watergrens. Voel zelf welke diepte het prettigst is. Let op dat je wangen en keel goed meebibberen.

Bubbelen ontspant je stemspieren en masseert de stembanden, dit is wat jouw stem nu nodig heeft!

LET OP: Voelt je keel droog en schraal na het bubbelen, dan heb je waarschijnlijk op dat moment óf een keelontsteking, óf je stembanden sluiten niet zo goed tijdens het bubbelen. In dat geval mag je niet doorgaan en moet je meer stemrust houden of je huisarts vragen om hulp.

Laat je stem onderzoeken

Heesheid mag niet langer dan 1 á 2 weken duren; duurt het langer, ga dan naar je huisarts en vertel hem dat je een spreekberoep hebt en dat je stem zeer belangrijk voor je is. Dat wordt nog wel eens over het hoofd gezien. Als je stem erg afwijkt kan de KNO arts er even in kijken met een laryngoscoop. Dat onderzoek gebeurt poliklinisch. Hoe dat gebeurt krijg je later nog te zien in een filmpje. Het onderzoek is pijnloos en eenvoudig. Aarzel niet als je twijfelt over de gezondheid van je beroepsstem en laat er even naar kijken!

Hoe verloop zo'n stemonderzoek bij de KNO-arts?

Hier zie je dr. Friebel (what’s in a name:-) in actie in het Albert Schweitzer Ziekenhuis. Zo eenvoudig gaat het: een heel dun glasfiberkabeltje glijdt door de neus naar binnen. Binnen een paar seconden zijn je stembanden in beeld.
Ook voor jou zelf; er hangt een beeldscherm naast je waar je op mee kunt kijken als je dat zou willen. Zorg dan wel dat je informeert naar een stemgespecialiseerde KNO-arts; niet elke KNO-arts doet dit onderzoek.

Mogelijkheid; laat je stem beluisteren!

Maak je je zorgen over je stem, weet je niet goed wat je er van vindt, lukt iets niet, of heb je er een persoonlijke vraag over? Je mag als je dat wilt je video (die je gerust met je smartphone of webcam kan maken) mailen naar info@stempodium.nl

In de volgende les kun je nog iets meer horen over verkoudheid. Dat overkomt iedereen, maar de beroepsstem heeft daar extra veel last van. Daar vertel ik je wat je kunt doen om tijdens verkoudheid te overleven met je stem.